Dạy trẻ chơi giả vờ

Trang Chủ :: Chơi và học :: Dạy trẻ chơi giả vờ

11. Dạy trẻ biết chơi một mình đúng cách

Clip hướng dẫn cha mẹ và cán bộ y tế dạy trẻ chơi một mình đúng cách:

Giới thiệu:

Hầu hết trẻ em rất cần sự chú ý của người lớn. Khi chỉ có một mình, trẻ có thể có một số hành vi gây rối hoặc tham gia vào các hoạt động không có mục đích. Cha mẹ nên tự trả lời một số câu hỏi sau đây:

Con có thể chơi đồ chơi theo nhiều cách phù hợp mà không cần bạn hướng dẫn?

Khi con rảnh rỗi, con có tự gây thương tích cho bé không?

Khi bạn bận, con có tự chơi một mình không?

Cha mẹ có thể áp dụng một số chiến lược để khuyến khích trẻ chơi một mình phù hợp, và giảm hành vi tự gây thương tích hoặc tự kích thích bằng các cách dưới đây:

Làm thế nào để chơi với trẻ:

Bước 1: Sắp xếp thời gian chơi của con: chơi tự do (thời gian chơi một mình) và chơi có cấu trúc (thời gian chơi giữa cha/mẹ và con)

Cha mẹ không nên để con có thời gian rảnh hơn 1 giờ đồng hồ.

Mỗi ngày, cha mẹ nên dành 30 phút chơi cùng con (người lớn dẫn dắt hoạt động) và 60 chơi tự do. Bạn không nhất thiết phải quy định nghiêm ngặt về thời gian chơi, nhưng đây là thời gian chơi hợp lý cho một gia đình, đặc biệt với gia đình bận rộn.

Cha mẹ và trẻ nên tạo một tín hiệu, ví dụ như chuông báo thức, để báo hiệu cho con đó là “thời gian chơi một mình” hoặc “thời gian chơi giữa cha mẹ và con cái”.

Bước 2: Thời gian cha mẹ và con cái – chơi có cấu trúc

Chọn 2 hoặc 3 hoạt động mà bạn có thể làm với trẻ.

Cha mẹ có thể chơi/ tương tác cùng con thông qua các hoạt động như chơi vật lộn trên sàn, hát đồng giao. Cha mẹ cũng có thể chọn các đồ chơi khác nhau phụ thuộc vào nhận thức và kỹ năng chơi của con.

Khuyến khích con tham gia hoạt động bằng cách để con chọn lựa đồ chơi, con hỏi/mượn đồ chơi, và bằng cách khen con chơi ngoan.

Bước 3: Thời gian chơi một mình – chơi tự do

Khi con biết cách chơi với đồ chơi và chơi theo nhiều cách khác nhau, thì cha mẹ nên khuyến khích con chơi độc lập (chơi một mình) và cha mẹ từ từ rời khỏi khu vực chơi, và tăng dần thời gian con chơi một mình.

Cha mẹ nên giao cho con thực hiện một việc nào đó bằng cách bày các mảnh ghép hoặc xe ô tô đồ chơi trên sàn nhà, những đứa trẻ cần phải biết mình sẽ chơi gì từ các đồ chơi sẵn có mà bố mẹ bày ra.

Cha mẹ tạo cơ hội để trẻ chơi các đồ chơi khác nhau mỗi khi trẻ chơi tự do, đặc biệt với trẻ không thể tự chọn đồ chơi/hoạt động để thực hiện.

Khuyến khích cho con chơi đồ chơi như bóng, ô tô, các khối hộp.

Cha mẹ nên lựa chọn đồ chơi mà trẻ thích, và trẻ đã có kỹ năng chơi hoặc biết cách chơi đúng đồ chơi đó.

Nên có các công cụ hỗ trợ trực quan hoặc cách đo lường cụ thể để con hiểu được mình sẽ chơi một mình trong bao lâu: ví dụ như đồng hồ hẹn giờ 1 phút, 2 phút, hay 5 phút; hoặc giao hẹn với con: con tô màu 1 bức tranh, hay lắp xong một mảnh ghép, v.v.

Bước 4: Khen con khi con biết tự chơi một mình

Khen con làm tốt là một điều quan trọng nên làm thường xuyên.

Thông thường, chúng ta thường chỉ để ý con khi con làm sai hoặc khi muốn con làm gì đó.

Khi chúng ta chú ý tới con và khen con “con chơi tốt” khi con biết chơi một mình, trẻ sẽ tăng thực hiện hành vi tốt đó.

Ví dụ: “Mẹ thích cách con trượt xe ô tô xuống dốc” hoặc “Con vẽ tranh tốt lắm”.

Nguồn tài liệu:

Trích dịch từ:

American Academy of Pediatrics [Internet]. Healthy children; 2007.

Koegel, R. L., & Kern Koegel, L. (2006). Pivotal Response Treatments for Autism: Communication, Social, and Academic Development. Brookes Publishing Company. PO Box 10624, Baltimore, MD 21285.

Morrison, R. S., Sainato, D. M., Benchaaban, D., & Endo, S. (2002). Increasing play skills of children with autism using activity schedules and correspondence training. Journal of early intervention, 25(1), 58-72.

Phụ huynh nói gì?

Chúng ta dạy con là để con dần dần tự lập được trong cuộc sống, nên ngay cả khi chơi, cũng tập cho con có thể tự chơi một mình. Khi bắt đầu can thiệp, bạn nên kéo con ra khỏi thế giới tự kỷ bằng rất nhiều hoạt động chung. Nhưng khi con đạt được một số kỹ năng chơi nào đó, bạn có thể rút lui trong một thời gian vừa đủ, giao cho con một "nhiệm vụ", ví dụ như xếp nốt bức tường gạch đồ chơi, xếp hết các mảnh của bài xếp hình, nặn xong một thứ đồ sáp, tô màu một phần nào đó của bức tranh... Con sẽ làm quen với việc phải hoàn thành một nhiệm vụ mà không cần người kèm. Chú ý là trò chơi hay nhiệm vụ đó phải dễ đối với con, để tạo điều kiện cho con hoàn thành và nhận được sự khen thưởng khi mẹ quay trở lại. Video của A365 mô tả cô giáo dạy trẻ thuần thục trò chơi xếp hình, rồi bảo con tự xếp trong lúc cô ra ngoài một lúc. Em bé đã xếp hết bảng và được khen khi cô quay lại. Khi bạn tập dần cho con điều này, bạn sẽ gặp thuận lợi trong giai đoạn tiền tiểu học. Bạn có thể dễ dàng hơn khi giao con viết, tô chữ... một cách độc lập. Trong cuộc sống thường ngày cũng vậy, trẻ sẽ hiểu đôi lúc trẻ phải tự hoàn thành những việc mà mẹ giao cho. Bạn hãy lưu ý điều này nhé. Nhiều khi chúng ta quá nhiệt tình với việc dạy con, mà cứ phủ kín thời gian của con bằng các lịch chơi, học, tương tác, hết cô giáo lại đến gia đình, hoàn thành mục tiêu này lại hướng tới mục tiêu cao hơn, lúc nào cũng có người kèm, nhắc, tương tác... Lúc đi học hòa nhập cũng có cô riêng đi cùng. Điều đó không phải không tốt, thậm chí là rất tốt, nhưng đừng quên thi thoảng phải tạo ra khoảng hở cho sự độc lập, tránh để bé quen với việc lúc nào cũng có người kèm. Đến lúc 6 tuổi, Khoai đã đạt tới mức độ có thể tự... tiếp một người khách đến chơi, cũng mời ngồi mời ăn bánh, đúng qui trình. Trích nhật ký nhé: "Thường chỉ có tớ hay ốm, thế mà giờ mẹ lại ốm! Chả có con vi rut, vi trùng gì đâu, chỉ tại mẹ vốn có tính hay để nước đến...mông mới nhảy, nên khi có vài việc quan trọng dồn lại một lúc, mẹ phải thức đêm, và làm việc căng thẳng để giải quyết hết, thì đồng chí sức khoẻ phải lên tiếng thôi. Buổi chiều đón mình ở lớp, mình rối rít đòi đi siêu thị chơi. Mẹ ngồi xuống nhìn vào mặt mình, bảo mẹ mệt lắm, mẹ bị ốm rồi, giờ mẹ con mình phải về nhà thôi. Mình lập tức sờ đầu mẹ, như mẹ vẫn làm vậy khi mình kêu mệt. Cũng chả hiểu là nóng lạnh thế nào, nhưng thôi, đồng ý về nhà ngay thôi. Về nhà là mẹ bò lên giường nằm, bảo mình chơi một mình nhé. Mình lấy bánh gạo ra ăn, cái bánh này ăn cũng nịnh mồm lắm, bạn nào phải kiêng bimbim thì xơi cũng tạm được đấy. Đang ăn thì nghĩ đến mẹ ốm cũng thấy nên phải làm gì đó. À, phải cho mẹ uống thuốc. Mình vào lục ngăn kéo, lấy mấy thứ thuốc mẹ hay cho mình uống lúc ốm ra chìa cho mẹ, gọi mẹ ơi uống đi. Mẹ cười, có vẻ hài lòng lắm. Hôm nay lại đúng ngày anh Ngô đi học thêm cờ vua, nên bố với anh Ngô về muộn. Mình không nhớ là anh học, nên chạy vào phàn nàn với mẹ "Sao mãi bố với anh chưa về nhỉ?". Mình muốn có người chơi cùng. - Ra phòng ngoài thì bà ngoại em Tôm mới ở quê ra chạy sang chơi. Thường mỗi lần bà lên mẹ hay nói chuyện với bà lắm nên bà lên là sang hỏi mẹ. - Khoai đấy à, Khoai đi học về à? - Vâng (đúng ra là phải vâng ạ mới tốt) - Mẹ đâu rồi? - Mẹ đang nằm (phải mẹ cháu đang nằm nghỉ ạ chứ nhỉ) - Ơ, sao mẹ lại nằm? - Mẹ ốm (mẹ cháu bị ốm) - Thôi để mẹ nghỉ, thế Khoai hôm nay học gì? Bà bắt đầu hỏi rất nhiều, mà mình thì vẫn chưa đối đáp trôi chảy ngon lành được, nhiều lúc vẫn hỏi Tây Ban Nha đáp qua nước Lào, phải thay mặt cả gia đình tiếp khách thì mệt quá. Mà mình đang ăn bánh, thế là mình chìa bánh ra: - Bà ăn bánh đi! Không ngờ câu nói tình cờ ấy lại khiến điểm lịch sự của mình lên cao vọt. Bà rối rít khen mình ngoan, dạo này tiến bộ quá, đáng làm gương cho em Tôm quá bla bla bla...

12. Dạy trẻ chơi trò chơi giải quyết vấn đề

13. Dạy trẻ xếp khối hộp

14. Dạy trẻ biết hiểu và cùng tham gia

15. Dạy trẻ kỹ năng tô màu

16. Dạy trẻ tập trung

17. Dạy trẻ chơi giả vờ