Dạy trẻ chơi với người khác

Trang Chủ :: Tham gia các hoạt động xã hội :: Dạy trẻ chơi với người khác

1. Dành nhiều thời gian cho gia đình

Clip hướng dẫn cha mẹ và cán bộ y tế dạy trẻ dành nhiều thời gian cho gia đình:

Giới thiệu:

Gia đình là chỗ dựa đầu tiên cho trẻ tự kỷ. Trẻ tương tác với các thành viên khác trong gia đình thông qua các hoạt động thường ngày và dựa vào gia đình để đáp ứng những nhu cầu hàng ngày cho trẻ. Trẻ tự kỷ học cách giao tiếp đầu tiên từ cha mẹ, anh chị em ruột hoặc anh chị em họ. Thành viên trong gia đình sẽ giúp trẻ chơi và tham gia vào các kỹ năng xã hội. Phần lớn các gia đình đều trải qua một khoảng thời gian khó khăn, đặc biệt khi mới nhận được kết quả chẩn đoán rằng trẻ bị tự kỷ. Cha mẹ ngay lập tức tìm kiếm sự trợ giúp, can thiệp từ các chuyên gia. Cha mẹ luôn muốn một ngày của con có thật nhiều hoạt động can thiệp. Tuy nhiên, một trong những can thiệp có giá trị nhất là cho con dành nhiều thời gian với gia đình và vui chơi với con.

Một số gợi ý cho việc dành thời gian như một gia đình:

Bước 1: Chia sẻ về tự kỷ cho các thành viên khác trong gia đình

Chẩn đoán hội chứng tự kỷ vẫn chưa được hiểu biết đúng đắn. Việc gần gũi với trẻ, giúp trẻ tìm ra điểm mạnh, điểm yếu là vô cùng quan trọng. Sẽ mất khá nhiều thời gian để người xung quanh có thể hiểu và chấp nhận tính cách của trẻ, nhưng cha mẹ sẽ luôn sẵn sàng hỗ trợ trẻ. Cha mẹ sẽ là nguồn thông tin về tự kỷ nói chung và về con nói riêng, về những sự khác biệt giác quan, nhận thức của con, v.v.

Khi bạn giải thích với anh chị em của trẻ tự kỷ, bạn nên cụ thể hóa những điều bạn nói. Ví dụ bạn có thể nói “Anh con vẫn chưa biết cách giao tiếp” hay “Anh ấy vẫn đang phải học cách chơi”.

Bước 2: Chia sẻ cách thức để người xung quanh tương tác dễ dàng hơn với trẻ tự kỷ

Trao đổi với chuyên gia đang can thiệp cho trẻ về những cách bạn có thể làm khi đi ra ngoài cùng trẻ. Đảm bảo rằng các thành viên khác trong gia đình đều nắm bắt được điều đó, việc này sẽ tạo cho trẻ môi trường tốt hơn để vui chơi và phát triển.

Bên cạnh những chia sẻ cách thức để mọi người xung quanh trẻ dễ dàng tương tác với con, nên nhớ rằng chính cách bố mẹ tương tác với con đang là hình mẫu mà những người khác trong gia đình học theo. Nếu bố mẹ muốn mọi người tương tác vui vẻ, dạy con tự nhiên qua các hoạt động chơi và sinh hoạt hàng ngày, thì bố mẹ hãy làm mẫu điều đó. Ngược lại, nếu chính bố mẹ chưa vượt qua được các áp lực về tâm lý, không kiểm soát được căng thẳng và đánh mắng con khi cáu giận thì khả năng cao là người giúp việc hoặc những người khác cũng theo cách tiếp cận đó khi không có mặt của bố mẹ.

Một vài gợi ý đơn giản cho những thành viên trong gia đình có thể thực hiện:

– Trò chuyện với trẻ bằng câu, từ đơn giản, dễ hiểu

– Mỗi thời điểm chỉ đưa ra một chỉ dẫn

– Kiên nhẫn chờ đợi phản ứng của trẻ trước khi giúp chúng

– Bình tĩnh khi trẻ có những hành vi nổi nóng hoặc khác biệt

– Nhẹ nhàng khi chạm vào trẻ.

Bước 3: Hãy tạo không khí gia đình thân thiện và đầm ấm

Nhận thức những nhu cầu về giác quan của trẻ và từ đó sắp xếp lại nhà bạn cho phù hợp. (xem bàiĐối phó với khó khăn về giác quan ở trẻ). Tránh làm trẻ xao nhãng và luôn tạo không gian thoải mái để trẻ vui chơi (sắp xếp chăn gối, túi ngồi bằng xốp,..).

Trẻ tự kỷ thường muốn có không gian riêng, nhưng bạn hãy động viên để trẻ cùng sinh hoạt với các thành viên khác trong cùng một phòng. Ví dụ, nếu anh chị em của trẻ đang vui chơi bên ngoài, bạn hãy khuyến khích trẻ mang đồ chơi ra ngoài, để trẻ quan sát những đứa trẻ khác ngay cả khi chúng không tương tác với nhau.

Bước 4: Xây dựng thời gian biểu hàng ngày cho gia đình bạn

Xây dựng một thời gian biểu cho cả gia đình chứ không chỉ dành riêng cho trẻ. Thời gian biểu nên cân bằng giữa các hoạt động cả gia đình, có hoạt động cùng nhau thực hiện và có hoạt động độc lập cho từng thành viên.

Trẻ tự kỷ nên học cách thích nghi dần với thói quen sinh hoạt hàng ngày, miễn là hoạt động đó phù hợp. Từ đó trẻ sẽ hiểu được rằng mỗi hoàn cảnh khác nhau, cha mẹ sẽ có những mong muốn khác nhau. Trẻ sẽ cảm thấy an toàn hơn.

Dành một khoảng thời gian để trẻ chơi cùng với bố mẹ (Xem bài Chơi một mình đúng cách). Ví dụ đọc sách trước khi đi ngủ, đi dạo công viên vào buổi chiều hay ra ngoài ăn uống vào cuối tuần.

Bạn cũng có thể sử dụng thời gian biểu có hình ảnh và dán trong phòng sinh hoạt chung của gia đình để mọi người đều biết lịch nếu có thay đổi lịch trình.

Nguồn:

Siblings

Autistic Home Decorating: Make your home autism friendly

http://raisingchildren.net.au/articles/staying_positive.html

Phụ huynh nói gì?

Can thiệp vào tương tác xã hội của trẻ tự kỷ, trước hết là làm cho trẻ hòa nhập được với gia đình. Thời gian đầu khi con có chẩn đoán tự kỷ, gia đình nào cũng rối loạn và hoang mang. Tôi cũng không ngoại lệ. Cũng như các bạn bây giờ, tôi muốn tìm bằng được một ai đó hay một chỗ nào đó can thiệp trị liệu thật hiệu quả cho con. Nhưng câu trả lời lại là, trị liệu có giá trị nhất chính là trị liệu ngay trong gia đình. Đến bây giờ mình nói thật là cảm thấy... sốt ruột nếu có phụ huynh nào mất quá nhiều thời gian vào việc đi tìm chỗ gửi con, rồi một thời gian thấy con không tiến bộ hoặc ít tiến bộ, lại thất vọng và oán trách, lại mang cảm giác mình bị lừa. Thực ra tất cả những chuyên gia giỏi nhất về tự kỷ đều biết tầm quan trọng của gia đình và khuyên bố mẹ kết hợp trị liệu tại nhà với con. Trị liệu ở trung tâm và ở nhà phải luôn luôn có mối liên kết chặt chẽ, mới thực sự có hiệu quả cho trẻ. Nếu như bạn cứ băn khoăn là bạn muốn can thiệp cho trẻ lắm mà không biết bắt đầu từ đâu, chả có ai bán sẵn quyển sách nào dạy theo trình tự cả, thì bạn hãy tập suy nghĩ theo một cách khác. A365 đề nghị bạn tham khảo những bước sau đây: - Chia sẻ về tự kỷ với các thành viên trong gia đình và tập hợp mọi người lại cùng tìm hiểu về đứa con đặc biệt này. Tìm ra những đặc điểm riêng, những điểm mạnh, điểm yếu để có kế hoạch khắc phục là điều rất quan trọng. Với Khoai ngày trước, bác giúp việc đã nhìn thấy rất nhiều đặc điểm riêng, sở thích riêng của con, bác còn so sánh với những trẻ bác từng chăm, để phát hiện ra những khác biệt của con như thế nào. Ví dụ như con có khả năng nhặt được sợi tóc trên sàn (vận động tinh), con có thể leo cầu thang, bật nhảy tốt (vận động thô), nhưng con không thể kết hợp chân tay mắt với nhau và vì thế con không đạp đươc xe 3 bánh... Nhìn ra sự khác biệt ở đâu mới biết phải điều chỉnh cái gì. - Bàn bạc và thống nhất cách thức tương tác với trẻ, ví dụ như nói câu ngắn, chậm, rõ, tìm cách để trẻ giao tiếp mắt với mình...Tất cả thành viên gia đình, từ bố mẹ ông bà anh chị em đều có thể thống nhất cách tương tác như vậy với trẻ, nó sẽ trở thành một thói quen thường ngày, không phải quá cố gắng mới làm được. - Tạo nên một không khí gia đình thân thiện, đầm ấm. Nỗi lo âu và việc cứ suy nghĩ mãi về bất hạnh không mang lại những điều tích cực và không giải quyết được vấn đề gì. Hãy dành thời gian mà mình tiêu tốn vào lo âu buồn bã để sắp xếp lại không gian gia đình, sao cho thuận lợi cho trẻ. Hồi đó, tôi đã dẹp hẳn phòng khách để biến thành phòng chơi. Tất cả ngồi xuống sàn nhà hết (khách cũng thế), để dễ tương tác hơn. Chỗ kê bàn ghế thì biến thành chỗ để một tấm đệm lò xo lớn, khi cần tiếp chuyện ai thì ngồi đấy cũng được, còn hàng ngày nó sẽ thành một cái trampoline để tập vận động. Các tủ đồ cũng biến thành những tủ có giá trên cao và có cửa kính, để con có thể nhìn thấy đồ chơi và chỉ, yêu cầu được chơi... Kiểu phòng thân thiện đó cũng thu hút trẻ con cả xóm đến chơi tại nhà mình. Không gian vui vẻ và đầy hạnh phúc sẽ là một từ trường ảnh hưởng tốt lên con. (Sau vài năm can thiệp sớm, nhà tôi bây giờ đã trở về cách xếp đặt bình thường rồi, có ghế sofa cho khách đến chơi, có các lọ hoa để bàn, và mọi đồ vật thông thường như mọi gia đình khác) - Xây dựng thời gian biểu cho cả gia đình. Dù bận đến mấy, cũng sắp xếp được các nền nếp sinh hoạt rõ ràng, và phải có thời gian để cả nhà vui chơi cùng nhau. Với một số bé ưa cấu trúc thì thời gian biểu đó nên dán rõ lên tường, thể hiện bằng tranh ảnh cho dễ nhận biết. Đưa dần được trẻ vào các sinh hoạt thường ngày trong gia đình và từng bước dạy trẻ các kỹ năng chơi, chia sẻ, tương tác, và hình thành ngôn ngữ, cử chỉ, điệu bộ một cách tự nhiên. Trước kia trong nhà tôi là người đọc nhiều nhất, tìm hiểu nhiều nhất, là người chỉ huy cả nhà trong việc can thiệp cho Khoai. Nhưng không phải lúc nào giải pháp cũng là từ tôi. Tôi chỉ là người chỉ ra được những khó khăn của Khoai thôi. Ví dụ như biết là Khoai không hiểu được những câu nói đùa. Phân tích cho cả nhà biết thế, thì mọi người đều tranh thủ mọi tình huống cố dạy Khoai nói đùa. Ví dụ như diễn kịch cho Khoai hiểu, anh của Khoai sẽ chỉ lên đầu bố bảo có con thạch sùng kìa, bố sẽ làm bộ sợ sệt, lắc đầu... Dần dần Khoai đã hiểu và cũng biết "lừa" như ai. Cậu ta chỉ ra sân bảo có con ma. Tất nhiên là ai cũng vờ tin đến sái cổ. Các bạn vào A365 xem video và đọc kỹ hơn phần giải thích nhé!

2. Dạy trẻ cùng nhau ăn uống

3. Dạy trẻ nội quy trong lớp học

4. Thông tin chung

5. Dạy trẻ biết chờ đợi

6. Dạy trẻ chia sẻ và theo lượt

7. Dạy trẻ chơi với người khác