1. Giới thiệu

2. Nhai và nuốt thức ăn

3. Ăn và uống

Clip hướng dẫn cha mẹ và cán bộ y tế dạy trẻ biết chải chuốt bản thân:

Tại sao việc chải chuốt/vệ sinh cá nhân lại quan trọng?

Chải chuốt bản thân giúp trẻ trông gọn gàng, biết giữ vệ sinh và sức khỏe ở nhà cũng như ở trường. Khi trẻ có thể tham gia vào việc buộc tóc, rửa tay hoặc cắt móng tay thì trẻ sẽ ngày càng tự lập hơn.

Trẻ có thể gặp phải khó khăn hay khác biệt gì với các động tác chải chuốt / vệ sinh cá nhân?

Trẻ tự kỷ có thể sẽ lảng tránh một số hoạt động chải chuốt / vệ sinh cá nhân bởi trẻ quá nhạy cảm hoặc không thoải mái với một số giác quan nhất định. Trẻ thường quá nhạy cảm với những cọ xát nhẹ nhàng, ví dụ mác trên quần áo, tất, hay giày đều có thể làm da trẻ khó chịu. Trẻ cũng có thể khó khăn khi làm theo các bước hướng dẫn để thực hiện vệ sinh cá nhân. Nếu tập trung quá vào từng bước riêng lẻ, trẻ sẽ quên làm các bước tiếp theo.

Có những chiến thuật gì giúp trẻ vượt qua những thử thách này?

Xây dựng thói quen cho trẻ để thực hiện chuốt/vệ sinh cá nhân, khi hoạt động này diễn ra tự nhiên trong ngày (tốt hơn thực hiện trong những bối cảnh khác). Ví dụ, cho trẻ đánh răng vào một giờ nhất định mỗi sáng sau khi thức dậy. Đảm bảo rằng trẻ biết các bước thực hiện từng hoạt động Trong các hoạt động, luôn tạo cho trẻ cảm giác an toàn, và cảm giác biết trước những gì sẽ xảy ra. Có thể làm việc này bằng cách: Giữ thói quen mỗi khi làm các hoạt động đó; dùng lịch trình bằng hình ảnh để gợi ý cho trẻ, và làm mẫu từng bước để trẻ biết điều gì sẽ xảy ra tiếp theo; đếm ngược để trẻ biết còn bao nhiêu lượt nữa là xong, hoặc dùng đồng hồ cát hoặc đồng hồ bấm giờ để trẻ dự đoán được thời gian hoạt động kết thúc Dùng những từ ngữ đơn giản và nhất quán để hướng dẫn hoặc gợi ý cho trẻ: “Nước. Xà phòng. Rửa” Thưởng cho trẻ khi hoàn thành các động tác chải chuốt/vệ sinh cá nhân. Dưới đây là một số gợi ý cụ thể bạn có thể dùng cho mỗi hoạt động chải chuốt/vệ sinh cá nhân:

– Khi đi tắm: dùng sữa tắm sẽ dễ dàng hơn so với bánh xà phòng, vì trẻ chỉ cần ấn nắp chai thay vì phải cầm một vật tròn và trơn. Để trẻ lựa chọn bông tắm.

– Gội đầu: Dùng găng tay để xoa dầu gội đầu lên tóc trẻ, và xoa mạnh hơn vì những va chạm nhẹ có thể khiến trẻ khó chịu. Dùng bịt tai để tránh nước vào tai trẻ. Dùng ca/gáo lớn dội nước để hạn chế số lần đổ nước lên đầu trẻ. Đếm ngược trước khi bắt đầu dội nước (Ba, hai, một…) để trẻ chuẩn bị tinh thần. Dạy trẻ nhắm mắt lại để không bị nước chảy vào mắt. Dùng vòi hoa sen để tập trung hướng nước và rửa sạch xà phòng trên tóc.

– Mặc quần áo: để trẻ mặc quần áo rộng rãi, gọn gàng, không có cúc hoặc khóa bấm chặt. Bỏ hết các loại mác trên quần áo. Xếp các loại quần áo theo thứ tự mặc vào người để trẻ dự đoán được hành động.

– Đánh răng: Lặp lại một quy trình đánh răng để trẻ bắt chước. Để trẻ chọn loại kem đánh răng, chọn loại và kích cỡ bàn chải. Một số trẻ không thích bàn chải điện, nhưng một số trẻ lại thích vì có áp lực và quy trình đánh răng dễ đoán biết được hơn. Dùng một lịch trình bằng hình ảnh để gợi ý từng bước – mở tuýp kem đánh răng, xoa kem lên bàn chải, đóng tuýp kem, nhúng bàn chải vào nước, đặt chải răng vào miệng và bắt đầu chải, nhổ bọt kem ra ngoài và súc miệng. Với trẻ chưa biết nhổ kem đánh răng, thì nên mua loại kem nuốt được (không có florid) để tránh ảnh hưởng xấu tới sức khỏe của bé.

– Chải đầu: Dùng một lịch trình bằng hình ảnh và dán lên trước gương. Mát xa nhẹ cho trẻ trước khi chải tóc để trẻ làm quen với những va chạm, tiếp xúc ở trên tóc. Dùng loại lược mà có thể chải tóc cho trẻ dễ dàng. Có thể xịt nước lên tóc để chải tóc dễ dàng hơn. Đôi lúc trẻ sẽ thấy dễ chịu hơn nếu được tự làm, vì khi người khác chải tóc thì trẻ sẽ khó đoán biết được áp lực.

– Cắt móng chân/móng tay: Cắt móng chân, móng tay sau khi tắm, khi móng ướt và mềm. Cho trẻ cầm một món đồ chơi yêu thích bằng tay còn lại để làm phân tán sự chú ý. Đếm ngược hoặc dùng các cụm từ ngắn như: 1 lần cắt, 2 lần cắt, xong rồi!!! Khen ngợi khi trẻ ngồi im.

5. Đi vệ sinh